اولین کارگاه حکمت متعالیه برگزار شد

به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، ابراهیم علیپور، رییس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در اولین کارگاه حکمت متعالیه برای اساتید تونسی با اشاره به سه مکتب مشاء، اشراق و حکمت متعالیه در اسلام گفت: مکتب مشاء منتسب به ابن سینا و مکتب اشراق منتسب به سهروردی است و ملاصدرا که حکمت متعالیه را بعد از این دو مطرح کرد هم از ابن سینا و هماز سهروردی متأثر است.

وی با اشاره به اهمیت فلسفه ملاصدرا نسبت به فلسفه ابن سینا، فارابی و ابن رشد اظهار داشت: مستشرقان از کندی تا ابن رشد را در فلسفه اسلامی بیان کرده اند و ملاصدرا ناشناخته مانده است در حالی که ملاصدرا تأثیر زیادی بر فلاسفه معاصر اسلامی داشته است.

رییس پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی با بیان این که در حال حاضر جریان نو صدرایی در فلسفه اسلامی شکل گرفته است، گفت: ملا هادی سبزواری، علامه طباطبایی، امام خمینی(ره)، آیت الله جوادی آملی، آیت الله مصباح یزدی و دیگر فلاسفه بزرگ معاصر هم به لحاظ عملی و هم به لحاظ نظری نوصدرایی هستند.

وی با بیان اینکه ملا صدرا بین 42 تا 128 ابتکار فلسفی روز آمد و کارآمد دارد، افزود: شناخت ابتکارات یک فیلسوف اسلامی برای جهان اسلام ضروری است که متأسفانه این فیلسوف ناشناخته مانده است در حالی که در صد سال اخیر بیش از 200 کتاب در رابطه با ملاصدرا نوشته شده است.

علیپور با اشاره به این که فکر ملاصدا از شخصیت هایی نظیر ارسطو، افلاطون و فلوطین از یونان باستان و ابن سینا، فارابی، سهروردی، کندی و ابن عربی از فلاسفه مسلمان قدیم و از میر دامان معاصر خودش تأثیر پذیرفته است، گفت: برخی از متکلمان هم به صورت غیر مستقیم تأثیراتی داشته اند مخصوصا متکلمین اشاعره و همچنین غزالی و فخر رازی.

وی با بیان این که ملا صدرا به لحاظ عرفانی و شهودی متأثر از ابن عربی و به لحاظ برهانی متأثر از فلاسفه است، افزود: این ترکیب شهود و برهان یک روش شناسی منحصر به فرد در ملاصدرا ایجاد کرده است که خود او می گوید من هر چیزی که با برهان و فلسفه به آن رسیدم اول با شهود و عرفان به آن رسیده بودم.

رییس پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی با اشاره به این که ملا صدرا در زمان مناسبی زندگی می کرده که شاهان صفوی به حکمت و فلسفه و علم توجه و حمایت خاصی داشتند ، اظهار داشت: رابطه فلسفه و مدنیت یک رابطه دو سویه است و آزادی اندیشه و حمایت حکومت از اندیشه ورزی می تواند به رشد فکر و اندیشه کمک کند.

وی با بیان این که یکی از اساتید برجسته ملا صدرا شیخ بهایی ریاضی دان، فقیه و فیلسوف بود، گفت: کسی که می خواهد حکمت متعالیه را بداند باید هم فلسفه مشاء را بلد باشد و هم فلسفه اشراق را و حکمت متعالیه در بردارنده مجموعه ای از عرفانیاتف فلسصفیات و الهیات و فقه است.

علیپور در وجه تسمیه فلسفه ملاصدرا به حکمت متعالیه گفت: نگاه ملاصدرا به تمام موجودات یک نگاه متعالیه و تعالی بخش است؛ برای مثال اگر ارسطو انسان را حیوان ناطق معرفی می کند ملاصدرا معتقد است که انسان موجودی شبیه به خدا است و قابل وصف و تعریف نیست.

وی مهمترین شاخصه فلسفه ملاصدرا را وجود دانست و ابراز داشت: ملاصدرا همه چیز را حول محور وجود در نظر می گیرد و قائل به اصالت وجود است.