ویژگی های منظومه فکری آیت الله جوادی آملی تبیین شد

به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به نقل از پایگاه اطلاع رسانی اسراء، نشست علمی «تبیین ویژگی های منظومه فکری آیت الله جوادی آملی» با حضور جمعی از اندیشمندان و اساتید دانشگاه های کشور تونس و سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی در محل سالن کنفرانس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد.

حجت الاسلام و المسلمین جوادی آملی در این نشست علمی در خصوص اهمیت و جایگاه منظومه فکری و معرفتی آیت الله جوادی آملی بیان داشت: آیت الله جوادی آملی به حق، تراث اسلام است، برای تبیین این مطلب لازم است ابتدا نکاتی را از باب آشنایی هر چه بیشتر با جنبه های مختلف منظومه فکری ایشان بیان کنیم تا شناخت بهتر و عمیق تری نسبت به این منظومه فکری صورت بگیرد.

وی ادامه داد: بهترین و موثرترین محور اتحاد میان مسلمانان، نقطه نظرات علمی و اندیشه های اسلامی است، تنها علم می تواند جامعه اسلامی را به اتحاد منتهی کند که اگر مواضع مختلف فکری به درستی تبیین شود آفاق وحدت ظهور خواهد کرد و تشتت و پراکندگی به حداقل خواهد رسید.

رییس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء تصریح داشت: ما نیازمند به یک وحدت جهانی در جهان اسلام هستیم و این مهم مگر با اتکاء به اندیشه های وحیانی و قرآنی امکان پذیر نیست.

وی افزود: اندیشمندان مسلمان همواره بر کتاب و سنت به عنوان منبع اصلی اندیشه های خود تاکید می کنند و تعمق در این منابع است که اندیشه های مختلف اسلامی را می سازد.

حجت الاسلام و المسلمین جوادی آملی خاطرنشان کرد: این جریان علمی یک رقابت ممدوح را برای تفکر تشیع ایجاد کرده است، در مباحث علمی، سنی و شیعی دارای یک نگاه مستقل هستند و در عین حال که از تفکرات هم استفاده می کنند اما تفاوت ها و امتیازاتی بین هر کدام وجود دارد.

وی تاکید داشت: در تفکر شیعی یکی از شیوه هایی که مد نظر عترت است، عقلانیت وحیانی است که چارچوب معرفتی خود را از وحی الهام می گیرد.

* عقلانیت وحیانی، منهج و روش معرفتی آیت الله العظمی جوادی آملی

استاد حوزه و دانشگاه اذعان داشت: آیت الله جوادی آملی یک متفکر اسلامی است که با اشراف بر همه اندیشه ها، اعم از تفکر علمای اهل سنت و اندیشه های اندیشمندان غیر مسلمان اعم ازموحدان و ملحدان منظومه فکری خود را گسترده است، شیوه ای را که آیت الله جوادی آملی به عنوان منهج و روش معرفتی انتخاب کرده عقلانیت وحیانی است لذا نیازمندیم که اصطلاح عقلانیت وحیانی را مورد واکاوی قرار دهیم.

وی افزود: بشر، عقل و نقل را دو منبع متفاوت و بعضاً متعارض می داند، اما آیت الله جوادی آملی معتقد است تنها یک منبع به لحاظ معرفتی برای بشر وجود دارد و آن عبارت است از وحی؛ و عقل و نقل دو سراج و چراغی هستند که برای کشف از وحی که صراط است تلاش می کنند، در واقع ایشان معتقدند که وحی، همان صراط مستقیمی است که برای بشر از لحاظ اراده تشریعی خداوند قرار داده شده است و عقل سراجی است که کاری جز کشف ندارد.

حجت الاسلام و المسلمین جوادی آملی تصریح داشت: از این منظر آنچه می تواند صراط مستقیم را کشف کند عقلانیت وحیانی است؛ عقل به عنوان گوهر و چراغی که خداوند در درون بشر به ودیعه نهاده است نه وسیع است و نه مصون، لذا باید آن را شکوفا کرد، وسعت داد و از خطاها مصون نگه داشت و تنها وحی است که می تواند عقل را از خطا و لغزش دور نگه دارد، در نتیجه وحی در وهله اول به سراغ عقل می رود و در صدد وحیانی کردن آن برمی اید.

وی ادامه داد: اگر عقل به خود واگذار شود و از وحی در اصلاح خود استفاده نکند در حوزه عقل نظری، گرفتار وهم و ظن و خیال و در حوزه عقل عملی گرفتار شهوت و غضب می شود، عقل وحیانی منزه از این دو آفتی است که او را تهدید می کند لذا در روایات ما آمده است «لاَ دِينَ لِمَنْ لاَ عَقْلَ لَهُ» لذا اولین رسالت دین و وحی شکوفا کردن عقل و نجات او از این دو آفت است.

رییس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء اظهار داشت: وقتی عقلانیت وحیانی به عنوان چراغ در دست بشر قرار گرفت، انسان وارد حوزه شناخت وحی و دین می شود و با این ابزار، راه مستقیم را از راه غیرمستقیم تشخیص می دهد.

وی تاکید داشت: اگر نقل و عقل، مستقل و جدا ازهم باشد هرگز قدرت رفع تعارضات را نخواهیم داشت اما اگر این جمع بر مبنای عقلانیت وحیانی شکل بگیرد این تعارضات حل و فصل خواهد شد.

جامعیت یکی از ویژگی های ممتاز منظومه فکری آیت الله جوادی آملی

استاد حوزه و دانشگاه درتشریح دیگر ویژگی ممتاز منظومه فکری آیت الله العظمی جوادی آملی بیان داشت: ویژگی دیگر از ویژگی های منظومه فکری آیت الله جوادی آملی «جامعیت» است؛ ما یک اجتماع داریم و یک جامعه، اجتماع مجموعه افرادی است که کنار هم هستند، اما نسبت به هم حیثیت اصلاحی و هم افزایی ندارند و نمی توانند نقص های هم را جبران کنند اما جامعه عبارت است از مجموعه افرادی که هم را می شناسند، به نقاط ضعف و قوت هم آگاه هستند و قدرت آن را دارند که نقص را از یکدیگر دور کنند و یکدیگر را تقویت کنند.

وی گفت: همین مساله در فضای علم نیز وجود دارد؛ یک اجتماع علم داریم و یک جامعیت علم، بسیاری از محققان،علوم مختلف دارند اما این علوم با وجود اینکه در کنار هم هستند اما هم افزایی ندارند و نقص یکدیگر را رفع نمی کنند لذا ما در این علوم تعارضاتی را می بینیم، این اجتماع علم نمی تواند مفید باشد بلکه گاهی مضر نیز هست لذا ما معتقدیم باید جامعیت علمی اتفاق بیفتد و مراد از آن این است که علوم نسبت به هم، هم افزایی دارند و یکدیگر را تکمیل می کنند و نقص یکدیگر را از بین می برند.

مفهوم «منظومه» فکری!

حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی در بیان مفهوم منظومه علوم خاطرنشان کرد: اگر می گوییم «منظومه» فکری آیت الله جوادی آملی این عنوان بسیار با ارزش و عمیق است، اگر جایگاه عقل و نقل را به درستی نشناسیم و جامعیت علم مبنای کنار هم قرار گرفتن علوم نباشد هرگز به یک منظومه فکری نخواهیم رسید به عبارت دیگر عقلانیت وحیانی به علاوه جامعیت، منظومه فکری را می سازد لذا با وجود اختلافاتی که علومی مانند فقه، حقوق، اخلاق و ... دارند در منظومه فکری آیت الله العظمی جوادی آملی تشتت و تعارضات علوم مشاهده نمی شود.

وی ادامه داد: هر منظومه ای مانند منظومه شمسی یک محور دارد که سایر اقمار از آن نور می گیرند و در منظومه فکری آیت الله العظمی جوادی آملی این محور، عقلانیت وحیانی است، بنابر این تا منهج های مختلف فکری تحت سیطره عقلانیت وحیانی قرار نگیرد اختلافات رفع نخواهد شد.

رییس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء اذعان داشت: اگر عقل را چراغ بدانیم با یکدیگر تعارض و اختلافی نخواهند داشت به عبارت دیگر در اینجا انواع عقل مانند تجربی، تجریدی، نیمه تجریدی و ... چراغ هایی هستند که یکدیگر را روشن تر و نورانی تر می کنند اما اگر عقل را صراط بدانیم اینجاست که اختلافات پیش خواهد آمد.