نشست علمی «تعلیم و تربیت بنیادین اسلامی» به همت اداره امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) برای دانشجویان بین‌المللی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه باقرالعلوم (ع)، در ابتدای این نشست که به همت اداره امور بین‌الملل دانشگاه برگزار شد، حجت الاسلام و المسلمین محمدجواد زارعان عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) ضمن گرامی‌داشت یاد شهدای فلسطین، با استاند به روایتی از حضرت رسول اکرم(ص) محوری‌ترین در اسلامی بودن باورها، رفتارها و تصمیمات در زندگی را خدامحوری دانست و گفت: در این روایت آمده است که حواریون از حضرت عیسی سوال کردند که ما با چه کسی مجالست کنیم؟ حضرت عیسی در جواب فرمودند با کسی که ملاقات با او شما را به یاد خدا بیندازد و صحبت او بر علم شما بیفزاید و عمل و کردار او باعث ترغیب شما به دوراندیشی در امر آخرت بشود.
وی افزود: در مقابل خدامحوری، گرایش و رویکردی وجود دارد که قائل به رشد ایمانی است که در آن ایمان لزوما به معنای ارتباط با خداوند نیست بلکه به معنای یک باور کلی است به این معنا که انسان یک ارتباط قلبی و عشقی با چیزی پیدا می‌کند فلذا یکی از دانشمندان رشد دینی به نام فولر مطرح می‌کند که ما حتی قبل از پذیرش خدا و دین می‌توانیم مسئله ایمان را مطرح کنیم. بر اساس این رویکرد ایمان لزوما دین‌‌محور نیست و دین هم لزوما خدامحور نیست و انسان‌مداری دینی (religious humanism) با انکار خدا بر ایمان دینی تاکید می‌کند
زارعان یکی از نقاط افتراق در تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش اسلامی را خدامحور بودن دانست و خاطرنشان کرد: این خدامحوری در جهت‌گیری کلان كار باید در نظر گرفته شود ولو در جزئیات کار یاد خدا مورد غفلت واقع شود (فان حاجوک فقل اسلمت وجهی لله)، و بالعکس اگر در جزئیات کار یاد خدا در نظر گرفته شود ولی جهت‌گیری کلی بر اساس خدامحوری نباشد، آن کار اسلامی نیست.
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) نتیجه جدایی از خدا را حاکمیت انسان دانست و گفت: مسئله فردمحوری هم زائیده همین دیدگاه است و یکی از مباحثی که در سند آموزش و پرورش آمریکا مطرح شده است فردمحوری یا individualism است و از آنجا که انسان‌ها تکثر دارند بحث ارزش‌ها و تکثر ارزش‌ها مطرح می‌شود.
وی در پایان افزود: وقتی ما در پله تنوع انسانی قرار گرفتیم و از آنجا به تکثر و نسبیت ارزش‌ها رسیدیم، مسئولیت افراد نسبت به یکدیگر و نسبت به جامعه کلا از بین می‌رود و دیگر چیزی به نام تربیت معنا ندارد، در مقابل نگاه اسلامی است که تاکید بر تربیت و امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر دارد.
در ادامه جلسه حجت‌الاسلام و المسلمین حسن بوسلیکی عضو هیئت علمی پژوهشکده اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی سخنان خود را با طرح این پرسش آغاز کرد که چگونه می‌توانیم با وجود همه تفاوت‌هایی که با نظام‌های ارزشی رقیب داریم در جامعه زندگی مسالمت‌آمیز و بدون تنش داشته باشیم؟ در همزیستی با غیرها آیا می‌شود رگه‌هایی از نظام اخلاق اسلامی را شناسایی کرد که به ما کمک کند برای این همزیستی در عین حالی که به تکثرگرایی و پلورالیسم معتقد نباشیم؟
بوسلیکی در ادامه گفت: ما در منطق اسلام، هم در آیات و هم روایات، شاهد این محتوا هستیم که به ما توصیه شده است تا با غیرمسلمان‌ها رابطه خوب و مسالمت‌آمیزی داشته باشیم مانند تعبیر (ولقد کرمنا بنی آدم) همه انسان‌ها و نه فقط مسلمان‌ها، یا در نامه 53 حضرت امیر به مالک اشتر تعبیر ( اما اخ لک فی الدین و اما نظیر لک فی الخلق) صرف انسان بودن در لزوم لطف به آن‌ها از سوی حکومت کافی است.
وی افزود: بر اساس آیه (قل یاهل الکتاب تعالوا الی کلمة سواء بیننا و بینکم) که کلمه سواء را در امور اعتقادی برمی‌شمرد، در همزیستی باید به دنبال کلمه سواء باشیم، حال این سوال مطرح می‌شود که آیا می‌شود با همین منطق در جامعه متکثر جهانی، برای همزیستی کلمه سواء پیشنهاد بکنیم؟ آیا می‌شود محور همزیستی با غیرمسلمان‌ها حتی غیر متدینین پیدا کرد؟
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: یکی از کلمات سواء، قاعده زرین اخلاق است، آنچه برای خود دوست می‌داری برای دیگران هم دوست بدار و آنچه برای خود دوست نمی‌داری برای دیگران هم دوست مدار.
بوسلیکی در ادامه سخنان خود گفت: در سال 1993، پارلمان ادیان در شیکاگو نشستی برگزار کرد که در آن 6500 نفر از نمایندگان ادیان مختلف شرکت کرده بودند، در این نشست، بیانیه به سوی اخلاق جهانی مطرح گردید، یکی از چیزهایی که در این بیانیه منعکس شده بود به نام خدا بود و همین به نام خدا منشا اختلاف شد و نمایندگان بر سر آن توافق نکردند اما بر سر قاعده زرین (ما باید با دیگران به گونه‌ای رفتار کنیم که دوست داریم با ما رفتار کنند) که در این بیانیه منعکس شده است توافق کردند. پس می‌توان نتیجه گرفت که قاعده زرین اخلاق می‌تواند کلمه سواء ما برای همزیستی مسالمت‌آمیز با دیگران باشد.
وی یکی از چالش‌های مسائل تربیتی را تعیین اهداف تربیتی دانست و گفت: یکی از این اهداف تربیتی قاعده زرین است. اگر در عرصه تربیت ما بتوانیم کاری بکنیم که نسل جدید، قاعده زرین را بدانند، بتوانند و بخواهند به کار بگیرند، 70-80 درصد مشکلات اجتماعی ما رفع می‌گردد. قاعده زرین هم کارکرد شناختی دارد و هم کارکرد انگیزشی. هم به ما کمک می‌کند کار درست را بشناسیم و هم به ما انگیزه می‌دهد تا کار درست را انجام دهیم.