نشست برخط دانشجویی با ارائه دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه باقرالعلوم و دانشگاههای یونان با عنوان «نقش معنویت در بحرانهای فردی و اجتماعی» برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه باقرالعلوم، در این نشست برخط که با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یونان، سازمان فرهنگ و ارتباطات و همچنین اداره امور بینالملل و دانشجویان غیرایرانی دانشگاه باقرالعلوم برگزار شد، دانشجویان دکتری دانشگاه باقرالعلوم و دانشگاههای یونان به ارائه مقالات خود به زبان انگلیسی با موضوع "نقش معنویت در بحران های فردی و اجتماعی" پرداختند.
در ابتدای این نشست دکتر مهدی نیکخواه قمی؛ رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یونان گفت: ایران و یونان دو پایه تمدنی شرق و غرب هستند و در طول تاریخ تعاملات بسیاری با هم داشتهاند. بسیاری از این تعاملات در حوزه علمی و دانشگاهی بوده و در طول تاریخ دانشمندان زیادی از ایران و یونان با هم در ارتباط بودند و بسیاری از مناسبات علمی و دانشگاهی بین این دو کشور شکل گرفته است. اندیشمندان ایرانی نقش مهمی در ترجمه و ارائه آراء اندیشمندان یونانی به دیگر ملل به ویژه کشورهای منطقه و کشورهای عربی داشتند. اما متاسفانه در عصر حاضر روابط دانشگاهی بین ایران و یونان علیرغم این پیشینه تاریخی آنچنان که باید نیست و باید تلاش کنیم که این ارتباطات دانشگاهی را توسعه دهیم.
وی ابراز امیدواری کرد که با بهرهگیری از ظرفیت تکنولوژی در عصر فرامرزها بتوان نشستهای تخصصی را بین اندیشمندان جوان ایرانی و یونانی برقرار کرد و افزود: موضوع این همایش موضوع مهمی در عصر حاضر است که تمام جوامع بشری با چالشهای جدیدی مواجه هستند که معنویت نقش مؤثری در مواجهه با این چالشها دارد.
مقایسه اسلام و سکولاریزم در توجیه همهگیری کووید-19/مریم غازی اصفهانی (دانشجوی مقطع دکتری-ایران)
فلاسفه از جمله ارسطو دنیا را واحدی غیرقابل تفکیک میدانند. ارتباط اجزای دنیا به گونهای نیست که بتوان جزئی از آن را حذف و جزء دیگر را نگاه داشت. چه پدیده ای شر باشد یا خیر، جزء و قسمتی از این مجموعه است که خدا خلق کرده است. همهگیری کرونا نیز بخشی از این مجموعه واحد جهانی است . در مجموعه خلقت، لذت و درد در کنار هم و غیرقابل تفکیک هستند. در دیدگاه اسلامی شر برای این مجموعه خلقت ضروری است چرا که منافعی را با خود به همراه دارند. شرور این دنیا گرچه در تعداد اندک هستند ولی سبب میشوند که زیباییهای دنیا بیشتر و بهتر دیده شوند. علاوه بر این، شر میتواند نقش آموزش هم داشته باشد و باعث بیداری و پیشرفت انسان میشوند. به واسطه شر خداوند بندگان خود را امتحان میکند. بنابراین شر راه کمال انسان را تسهیل میکند.
در بعد فردی میتوان به این نکته اشاره کرد که در دوران همهگیری کرونا انسان توانست در مورد خویشتن و خدای خویش بیشتر به تفکر بپردازد و در مسیر تعالی و تزکیه گام بردارد. علاوه بر این، ارتباط و تعامل افراد خانواده تقویت شد و رابطه عاطفی بهتری به نسبت گذشته پدید آمد. همچنین انسان به اهمیت تندرستی بیشتر پی برد. در بعد اجتماعی نیکوکاری، همدلی و تعاون افراد افزایش یافت و بشر از نظر اجتماعی ارتقاء پیدا کرد.
نقش معنویت در روابط بین الملل/ الکساندرس لکاکیس (دانشجوی مقطع دکتری-یونان)
دو نظریه پرداز اصلی روابط بین الملل سنتی لیبرالیست ، جودیت گلدشتاین و رابرت کوهین گفتند: «ایده ها مهم هستند.» منظور آن دو از ایدهها، همان معنویت، مذهب، فرهنگ و هرچیزی که در بردارنده ایده باشد است. گزارهها، احزاب سیاسی و نهادها میتوانند تحت تأثیر ایدههای معنوی قرار بگیرند زیرا بسیاری از این نهادها منعکس کننده این ایدهها هستند. بنابراین این پرسش مطرح میشود که باورهای معنوی چگونه میتواند بر سیاست خارجی تأثیر بگذارد؟ به عنوان مثال وقتی یک گزاره در مقابل گزینههای متعددی قرار میگیرد، تصمیمگیری در خصوص اینکه کدام سیاست دنبال شود چگونه اتخاذ میشود. بنابراین رویکرد اصلی این است که ایدهها مهم ارزیابی میشوند.
ساختگرایی یکی از رویکردهایی است که در روابط بینالملل وجود دارد که در دهه نود میلادی پس از فروپاشی نظام دوقطبی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مطرح شد. ساختگرایی انتقادی شدید نسبت به هر دو نوع رئالیسم یعنی رئالیسم مدرن و لیبرالیزم است که بر اساس آن هویت از جمله معنویت، دین، فرهنگ، اخلاق هر کشوری تأثیر به سزایی در سیاست بینالملل و در روابط بین دولتها دارد. به عبارت دیگر تصمیمگیران عرصه سیاست، سیاستمداران، احزاب سیاسی، رژیمهای سیاسی جدا از فرهنگی که در آن زیست میکنند نیستند و نمیتوانند خارج از این هویت باشند.
سه رویکرد اسلامی به معنویت در ساخت جامعه/ سید محمدرضا هاشمی (دانشجوی مقطع دکتری-ایران)
اولین نقشی که معنویت میتواند در ساخت جامعه و انسان ایفا کند، مبارزه با نفس است. خودسازی جنگی داخلی است؛ جنگ با دشمنی که در درون خود داریم. این دشمن عبارتست از شهوت و تمایلات دنیوی. زمانی عدهای از یاران پیامبر اکرم (ص) که از جنگی بر میگشتند که در آن پیروز شدند، وقتی نزد پیامبر اکرم (ص) رسیدند، پیامبر در ابتدا به آنها گفت: مبارک باد بر کسانی که در جهاد اصغر پیروز شدند ولی باید در جهاد اکبر شرکت کنند، نبرد با خود.
نقش دیگری که معنویت میتواند در زندگی ما ایفا کند همانند دارو است. همانطور که جسم ما بیمار میشود، روح ما هم بیمار میشود. و موضوع جالب که وجود دارد این که بیماریای که در قلب و روح خود داریم خطرناکتر از بیماری جسمی است. در 12 آیه از قرآن کریم خداوند افرادی را ترسیم میکند که در قلبهایشان بیماری وجود دارد. و در مقابل، گروهی دیگر از مردم وجود دارند که قلب پاک و سالمی دارند. در آیهای خداوند میفرماید: في قُلوبِهِم مَرَضٌ و در دلهای آنان بیماری است. خداوند درباره حضرت ابراهیم (ع) پدر ادیان توحیدی میفرماید: وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ إِذْ جَاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ و از پیروان او (نوح) ابراهیم بود که با قلبی پاک و سالم (از شرک) به سوی پروردگار خویش آمد. قلب پاک تنها چیزی است که در روز قیامت سودمند است. امام علی (ع) میفرماید: آگاه باشید که فقر یک مصیبت است اما بدتر از فقر بیماری بدن است در حالی که بدتر از بیماری های جسمی بیماری قلب است.
سومین رویکرد معنویت به عنوان یک سفر است. این سومین نقشی است که معنویت میتواند در زندگی ما ایفا کند. در ادبیات اسلامی، از معنویت سفر توصیف شده است. همه ما در یک مسیر قرار داریم و ما در این مسیر یا به خدا نزدیک و یا از خدا دور میشویم. خداوند میفرماید: إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ ما از آنِ خدائیم؛ و به سوی او بازمیگردیم. بنابراین از منظر اسلام، سفر معنوی تلاش برای نزدیکی به خدا است.
نقش معنویت در صلح و همبستگی بین مردم در زمان بحران/ یورقس فراگس (دانشجوی مقطع دکتری-یونان)
همهگیری کرونا اگرچه یک فاجعه است و مشکلات زیادی به همراه داشته است، ولی این بحران را میتوان به عنوان یک فرصت نیز در نظر گرفت. فرصتی برای آنکه ارتباط بیشتری با یکدیگر برقرار کنیم و به این شیوه معنویت میتواند یاریرسان مردم باشد. در طول بحران کووید-19 برخی از کشورها تجهیزات و امکانات خود را در اختیار دیگران قرار دادند.
از زمان آغاز همهگیری کرونا، بشر در سطح فردی تلاش کرد با بسیاری از نیازهای مادی و نیمه تاریک خود مبارزه کند و انسان بهتری باشد. در سطح اجتماعی باید یکپارچگی و اتحاد در سطح اجتماع، شهرها و روستاها به وجود آید که ریشه در دانش، شناخت، احترام انسانهای پیرامون ما است. سطح بعدی که مطرح میشود سطح بینالمللی است. با کمک معنویت میتوان صلح و پکپارچگی و تفاهم و احترام متقابل را در سطح دنیا افزایش داد و درک بهتری نسبت به یکدیگر پیدا کنیم. علاوه بر این موارد، باید دسترسی به علم و دانش برای همگان فراهم شود علم، دانش و تجارب با دیگران به اشتراک گذاشته شود. مورد دیگر هنر و فرهنگ است. ایران و یونان فرهنگ غنی و باستانی دارند. در این موقعیت پیش آمده میتوان از فرهنگ و هنر جهت معرفی و شناخت بیشتر نسبت به یکدیگر بهره برد. میتوان از فیلم، مستند، نقاشی و ادبیات برای داد و ستد فرهنگی بهره برد که باعث شناخت بهتر نسبت به یکدیگر و اعتمادسازی متقابل میشود. چهارمین مورد نیکوکاری و امور خیریه است. اگر در کشور دیگری فاجعه ای رخ دهد باید کمک کنیم و در کنار مردم آن منطقه باشیم و دانش، منابع و امکانات خود را در اختیار آنها قرار دهیم. از طریق معنویت در ارتباط خود با سایر افراد میتوان صلح، یکپارچگی و میتوان بهتر با بحرانها مواجهه شد.
نقش معنویت در حل مشکلات اجتماعی با تمرکز بر مشکلات خانواده/ اعظم وفائی (دانشجوی مقطع دکتری- ایران)
در فرهنگ اسلامی ، خانواده یکی از ارزشهای اصلی و عنصر اساسی و بنیان جامعه مسلمانان است. در قرآن به ازدواج به عنوان میثاق اشاره شده است؛ یعنی یک عهد یا توافق قوی بین زن و شوهر. خداوند در قرآن کریم میفرماید: و اخذن منکم میثاقا غلیظا آن زنان (هنگام ازدواج،) از شما پیمان محکمی گرفتهاند. عشق و رحمت بخشی از ازدواج است که در قرآن توصیف شده است. طبق تعالیم اسلامی ، مرد باید با خانواده خود به بهترین نحو رفتار کند. حضرت محمد (ص) فرمود: خیرکم خیرکم لاهله بهترین شما کسی است که برای اعضای خانواده خود بهترین باشد. انسان باید تلاش کند خانواده خود را از شر دور نگه دارد. بنابراین ، طبق آموزه های قرآنی ، یکی از مهمترین وظایف، دور نگه داشتن خانواده از شر است. قرآن مومنان را خطاب قرار داده و می فرماید:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ ای کسانی که ایمان آوردهاید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید
بسیاری از اعمال و مناسک اسلامی وجود دارد که به ما کمک می کند تا خود و خانواده خود را از شر نجات دهیم. روزهداری یکی از این اعمال است که در ادیان یهودیت و مسیحیت نیز به عنوان عنصری مهم در زهد و تدین شناخته میشود.
معنویت: مروری کوتاه بر تاریخچه این اصطلاح/ یانیس میلولنیس (دانشجوی مقطع دکتری- یونان)
دین اغلب نشان دهنده بالاترین اعتقادات بشری است. انسان تلاش می کند واقعیت مطلق را درک کند که وی را در جهت دستیابی به بزرگترین دستاوردهای تاریخ تمدن بشری ترغیب کرده است. ادیان ، عقاید ، آداب و رسوم مذهبی اغلب سایر عناصر و جنبههای جامعه را تعیین میکند. دین به عنوان یک پدیده ساختارهای اجتماعی را شکل داده است.
کلمه روح همانطور که برای اولین بار در ادبیات یونان باستان پدیدار شد در اصل مترادف هوا بود، گاهی به معنی انفجار هوا، گاهی خود هوا و در نهایت نفس. هم هوا و هم نفس ضروری ترین عنصر نور هستند. دو واژه هوا و روح به طور خاص هم از سوی افکار فلسفی و هم از سوی علوم پزشکی پزشکی در دوران باستان توسعه یافت. عنصر هوا مفهومی نمادین از اندیشههای فلسفی بوده است. این مفهوم ابتدا از سوی ارسطو و سپس از سوی فلاسفه رواقی مورد بررسی قرار گرفت که مشارکتشان در تقویت این مفهوم کلیدی بسیار مهم بود.