دانشگاه باقر العلوم علیه السلام
پایاننامه دکتری
رشته: فلسفه اسلامی
بررسی انتقادی تفاسیر نوین مادی انگارانه از نفس
استاد راهنما: آیت الله دکتر محسن قمی
اساتید مشاور: استاد عبدالرسول عبودیت و حجت الاسلام دکتر یارعلی کردفیروزجایی
دانشجو: سید اباذر نبویان
اردیبهشت 1393
چکیده:
نظریات مادیانگارانه در قالبهای اینهمانی، رفتارگرایی و کارکردگرایی دستهبندی میشوند. هر یک از این گروهها ادلهای برای مدعای خود مطرح میکنند که خالی از نقص و ایراد نیست. قائلین به نظریه اینهمانی بنابر قاعده ویلیام اکامی مبنی بر تقدم تفسیر فیزیکی پدیدهها بر تفسیر متافیزیکی، ویژگیهای مجرد نفس مانند ترس و محبت را عبارت از عصبهای مغز میدانند. این دیدگاه با اشکالات فلسفی و تجربی روبروست و پیشرفت دانش مغزشناسی نیز خلاف آن را نشان میدهد.
اصحاب نظریه رفتارگرایی که صفات مجرد نفس مانند محبت را همان رفتار ظاهری انسان تلقی میکنند آشکار بودن این اوصاف را امتیاز این نظریه میدانند به زعم این گروه اعتقاد به تأثیر علی ذهن بر رفتار به تسلسل منتهی میشود. اما حقیقت خلاف این است و اعتقاد به علیت صفات نفس بر رفتار به تسلسل منتهی نمیشود بعلاوه این نظریه به یکی شدن علت و معلول منجر میشود که محال است.
کارکردگرایان به تعریف فرآیندی از صفات نفس معتقدند برای نمونه درد را عبارت از عامل بیرونی، احساس و رفتار بیرونی میدانند و عملکرد نفس را به کامپیوتر تشبیه میکنند. نقد این مدعا آن است که با توجه به صفات مجردات مانند بساطت و عدم امتداد نمیتوان نفس را مانند کامپیوتر مادی دانست.
واژگان کلیدی: نفس، ذهن، مادی، مجرد، اینهمانی، رفتارگرایی، کارکردگرایی، تفاسیر مادیانگارانه