به گزارش روابط عمومی دانشگاه باقرالعلوم (ع) جلسه دفاعیه رساله دکتری آقای حمید فاضل قانع با عنوان "بررسی انتقادی انديشه‌های تمدنی مالک بِن‌نبی و سيدقطب از منظر مکتب فکری امام خمينی (ره)" روز شنبه مورخ 97/12/15 برگزارشد.
چکیده رساله
دور شدن جامعه مسلمان از دوران رشد و شکوفايی تمدنی، پس از رويارويی مسلمانان با مدرنيته و تمدن غربی، آنان را به انديشه‌ورزی ژرف و فراگير درباره سازوکار ورود دوباره جامعه مسلمان به چرخه تمدن واداشت. نظريه‌پردازی تمدنی انديشمندان مسلمان در دو سده گذشته از فراز و فرود بسياری برخوردار بوده، و رويکردهای کاملا متفاوتی را فراروی جامعه مسلمان قرار داده است. در اين پژوهش پس از سيری گذرا در سيره انديشه‌ورزی مسلمانان پيرامون تمدن، سه انديشه تمدنی برتر نزد جامعه مسلمان معاصر مورد بررسی قرار گرفت. اين سه‌گانه تمدنی شامل ديدگاه‌های سيدقطب، مالک بِن‌نبی و امام خمينیره، همگی برگرفته از دوران رشد و بازآفرينی انديشه‌ورزی مسلمانان درباره تمدن است.
ماهيت ميان‌رشته‌ای پژوهش حاضر، آن را به‌سوی يک روش تحقيق ترکيبی و برخوردار از دو سويه‌ی تحليلی و تطبيقی سوق داده است. اين پژوهش از آن‌رو که با ديدگاه‌هاي پيشينیِ نيازمند اصلاح و تکميل، يا بسط مفهومی روبرو بوده است، با کمک روش تحليل محتوای کيفی جهت‌دار، مراحل شکلگيری تمدن را از منظر مهم‌ترين ديدگاه‌های مطرح در انديشه معاصر مسلمين، در قالب يک الگو بررسی نموده، و سپس با هدف برجسته‌سازی نقاط ضعف و قوت هر کدام، آن‌ها را به‌صورت تطبيقی مقايسه کرده است.
ديدگاه‌های تمدنی مالک بن‌نبی و سيدقطب، بر اساس پذيرش و پيامدهای اجتماعی مشهودی که در نيم قرن گذشته در جامعه مسلمان داشته است، نقاط ضعف و قوتی را نشان می‌دهد که بر عدم کفايت و جامعيت ديدگاه‌ها و نظريه‌های پديد آمده از سوی آنان دلالت می‌کند. به‌ويژه آن‌که همزمان با اثرگذاری اين انديشه‌ها در گستره وسيعی از جهان اسلام، انقلاب اسلامی ايران نيز خود را به‌عنوان موفق‌ترين تلاش علمی و عملی در ساحت تمدنی، تثبيت کرد. اگرچه هيچ‌يک از اين ديدگاه‌های نظری نتوانسته است با کم‌رنگ کردن يا از میان برداشتن ديدگاه‌های همسان و متناظر، به گفتمان مسلط تبديل شود، اما ژرفای نگاه تمدنی سيدقطب و مالک بن‌نبی از اين قابليت برخوردار است که اگر فراتر از تفاوت‌ها و تعارض‌ها، در پرتو بينش تمدنی برآمده از مکتب فکری امام خمينی بر اهداف و آرمان‌های مشترک آنان تمرکز شود با آشکارسازی پيشران‌های تمدنی، به فرآيند شکلگيری دوباره تمدن اسلامی شتاب بيشتری ببخشد، و در مجموع، يک راهبرد جامع و کارآمد را به ارمغان آورد.