در زبان فارسي، عربي و انگليسي(و بعضا اردو و اسپانيولي) صدها مقاله در مورد مرحوم ملا محمد كاظم خراساني نگاشته شده است.در اين قسمت برخي از مقالاتي كه يا كاملا مربوط به آخوند خراساني است يا در بطن خود پيرامون مرحوم محقق خراساني مطالبي را ذكر كرده اند معرفي مي كنيم.صرفا بنابر ذكر منبع و حجم مطلب و بعضا تفكر حاكم بر ساختار مقاله:
......................................
1- مرجعيت ديني و فعاليت هاي سياسي آيةالله آخوند خراساني
مجله : معرفت- 1381 ش
جناب علي نقى ذبيح زاده كه از نويسنده گان بابلي هستند و كتاب "مرجعيت و سياست در عصر غيبت" را در 4 جلد در فهرست تاليفات خود دارند مقاله حاضر را در زمينه سياسات مرحوم آخوند در شماره 55 معرفت نوشته است. متن مقاله در همين سايت كنگره قابل دسترسي است.
2- آخوند ملا محمد كاظم خراساني مرد علم و سياست
مجله: درسهايي از مكتب اسلام -1363ش
جناب عبدالرحيم عقيقي بخشايشي كه هم محله اي مادر پروين عرصه ادبيات فارسي است در چند جاي تاليفات خود از مرحوم آخوند ياد كرده و ما مقداري از مطالب ايشان در رابطه با آخوند را در قسمت زندگينامه آخوند در همين سايت قرار داده ايم.مقاله نيمه مفصل فوق هم شبيه همان است.
3- حيات و انديشه سياسي آخوند ملا محمد كاظم خراساني قدس سره / (آرمان «ترقي » و «تعالي » و تطبيق آن بر نظام مشروطه)
مجله!: آموزه-183ش
اين مقاله مفصل را جناب علي رضا جهانشاه لو در مجله سوم آموزه نگاشته اند و جداي از چند اشتباه اعلامي و غيره، مطالب مفيد بسياري را گردآوري كرده اند.
4- قائد الإصلاح السياسي الامام الشيخ كاظم الخراساني
مجله: التوحيد(عربي) - 1372ش
عبدالكريم آل نجف اين مقاله در در مجله التوحيد كه در قم چاپ شده را به عربي نگاشته است.مقاله در 9 صفحه در شماره 66 التوحيد و در خرداد 1372 ش چاپ شده است.
5- آخوند ملا محمد كاظم خراساني
مجله:وحيد-1355ش
حبيب الله نوبخت درباره مرحوم اخوند مختصر مطالبي را در شماره 192مجله "وحيد" كه از مشهورترين مجلات اواخر زمان پهلوي دوم در رابطه با ادبيات و تاريخ بود نگاشته است. به تاريخ خرداد 1355 ش .
6- سيره صالحان (زندگي نامه مصلح خود ساخته «آخوند ملا محمد كاظم خراساني»)
مجله : ياد-1370ش
ابوالفضل شكوري كه مجله "ياد" را مديريت مي كرد يك سلسله مقالات در مورد علما مي نوشت و عنوانش"سيره صالحان"بود. در شماره 25 ياد و به تاريخ زمستان 1370 ش در يك مقاله مفصل در 28 صفحه درباره اخوند خراساني مطالبي را آورده است.همين مقالات پراكنده ايشان را يكجا در كتاب"سيره صالحان"ايشان مي توان ديد.
7- مكاتيب تاريخي: مكتوب مرحوم ادوارد براون به مرحوم آخوند ملا محمد كاظم خراساني و جواب آن
مجله:يادگار-1323ش
دكتر سيد قاسم غني(كه البته در سيادتش بحث است) در يك سلسله مقالات نامه ها و دست نوشته و خطوطي از بزرگان را در مجله مشهور"يادگار" چاپ مي كرد. در شماره دوم اين مجله و به تاريخ مهر 1323 شمسي نامه اي از ايران شناس شهير و صاحب كتاب انقلاب مشروطيت ايرانف يعني ادوارد براون به مرحوم اخوند خراساني را به همراه جواب جناب آخوند چاپ كرده است.اين دو نامه را در "سياست نامه خراساني" محسن كديور هم مي توان ديد.البته رابطه براون و آخوند به همين دو نامه ختم نمي شود.
8- بيان و شرحي مختصر از حيات و شخصيت آخوند ملا محمد كاظم خراساني
مجله: دانشكده الهيات و معارف اسلامي دانشگاه مشهد-1376ش
اين مقاله مفصل را نوه آخوند خراساني يعني شيخ عبدالرضا كفايي نوشته اند و مانند تمام اظهارنظرهاي جناب كفايي در مورد سيره جدشان از بهترين مقالات خراساني پژوهي است. مجله فوق/شماره35-36.تابستان 1376ش
10- تقابل و تعامل آخوند ملا محمد كاظم خراساني و سيد محمد كاظم يزدي در جريان انقلاب مشروطه
مجله: علوم انساني دانشگاه الزهرا(س) -1387ش
اين مقاله نسبتا مفصل را-كه البته داراي نواقصي هم هست- محسن بهشتي سرشت و حسين حاتمي نگاشته اند.در شماره 71 مجله فوق الذكر و در تاريخ بهار87ش.
11- آخوند خراساني و پيشوايي مشروطه
مجله:كيهان فرهنگي -1381ش
نويسنده: محمد رضا سماك اماني
محمد رضا سماك اماني يكي از بهترين كتاب هاي مختصر را درباره آخوند خراساني در مجموعه تعطيل شده "ديدار با ابرار" نوشته است. مقاله نيمه مفصل فوق از ايشان است كه در شماره 195 كيهان فرهنگي(دي1381ش) چاپ شده است و متن آن را در همين سايت مي توان مطالعه كرد.
12- ناقد استبداد/ مباني از ديدگاه آخوند خراساني
منبع: ضميمه خردنامه همشهري-1384ش
داوود فيرحي مقاله ناقد استبداد را در ضميمه خردنامه روزنامه همشهري(شماره60-مرداد1384)نگاشته اند.صفحه16 تا19.در كتاب بررسي مباني فكري و اجتماعي مشروطيت هم مقاله اي مفصل از ايشان در زمينه نظرات فقهي خراساني راجع به مشروطه آمده همه اينها را يك جا در سايتشان مي توان ديد.رك:گوگل
13- انديشه سياسي آخوند خراساني
مجله: كيان -1377ش
"كيان" بخاطر نويسندگان خاصي كه داشت و مقالات خاص تري كه در آن نوشته مي شد از جنجالي ترين مجلات تاريخ جمهوري اسلامي بود.جلال توكليان مقاله 7 صفحه اي بالا را در شماره 42 كيان(خرداد و تير 1377 )نوشته است. اگر كسي طالب مقاله بود ايميل بگذارد تا برايش بفرستم.
14- رجال خراسان (آخوند خراساني)
مجله: وحيد-1351ش
محمود فاضل در شماره 107 مجله وحيد(آبان 1351ش) در بخش رجال خراسان به زندگاني آخوند خراساني پرداخته است.مقاله چندان مفصل نيست ولي به يك بار خواندن مي ارزد.
15- سركه اي كه شراب شد!
مجله:زمانه-1381ش
نويسنده: علي ابوالحسني-1381ش
يك مقاله بنابر يك نسبت توهمي و غلط در اينكه برخي از سردستگان مشروطه خواهي از بين علما از كرده خود پشيمان شدند و مشروطه خلاف چيزي شد كه مي خواستند.هر چند علما براي تكليف اقدام به امضا و تاييد مشروطه كردند و وظيفه ربطي به نتيجه ندارد ولي عدم توجه به اين اصل باعث نسبت هاي غلط بسياري به علما از جمله آخوند خراساني شده است. نوشتن چنين مقاله اي توسط جناب ابوالحسني منذر هيچ تعجب برانگيز نيست.اما تحليل وقايع تاريخي بنابر ذهنيات از قبل درست شده و حب زياده از حد و مخرب قايع تاريخي، از محققين تعجب زاست.
مجله زمانه/شماره 5 و 6/ زمستان 81ش
16- تلگرافهاي مرحوم آخوند خراساني در خصوص مشروطه
مجله: وحيد-1357ش
از محمود فاضل نام برديم. او در شماره 238 مجله وحيد(نيمه دوم مرداد 1357) مختصري از تلگراف هاي آخوند را آورده.براي رجوع بدان اسناد و كتب ديگر ما را بي نياز مي كند مثل سياست نامه خراساني و كل صيد في جوف الفرا.
17- تاملي در مباني نظري مشروطه ايراني (بررسي جايگاه گفتمان فقهي سياسي آخوند خراساني)
مجله:ياد-1384ش
از ابوالفضل شكوري در مجله ياد شماره 77 پاييز 1384ش
عيار نوشته هاي جناب شكوري نسبت به مشروطه و آخوند-علي رغم برخي ديدگاه هاي خاص ايشان-بالاتر از عيار اظهار نظرهاي حضراتي چون موسي نجفي،موسي فقيه حقاني، مهدي انصاري و علي ابوالحسني است.مقاله در 10 صفحه است.
18- از مطلق مشروطه تا مشروطه مطلق
مجله(!): آموزه -1383ش
مهدي ابوطالبي در اين مقاله طولاني نگاهي مفصل و با ارزش و در عين حال غير جامع به مواضع سياسي آخوند خراساني و شيخ فضل الله نوري درقبال مشروطه دارد.مقاله كه در شماره 5 آموزه -موسسه امام- آمده در همين سايت قابل رويت و قرائت است.
19- نقش آيت الله آخوند خراساني در رهبري نهضت مشروطيت
مجله: تاريخ معاصر ايران -1380ش
متن سخنراني ابوالفضل شكوري است كه در مجله تاريخ معاصر ايران(شماره 18 تابستان 1380) آمده است.اگر بر روي مقاله بيشتر كار مي شد گفتار خوبي مي شد.قبلا از شكوري ياد كرده ايم.
20- علماي شيعه در عصر مشروطه و انگاره سلطه غرب
مجله:دانش سياسي-1384ش
نويسنده:ناصر جمال زاده
مقاله اي نسبتا طولاني در رابطه با موضوعي كه از عنوان مقاله هم فهميده مي شود.از اشخاص بارز و بلكه بارزترين شخص زمان مشروطه در رابطه با نفي سلطه غرب جناب آخوند خراساني است هر چند برخي از روي عدم اطلاع سعي در جلوه دادن سيد يزدي در اين مقام دارند. رحمهما الله تعالي.
مقاله در شماره اول مجله به تاريخ بهار 1384 آمده.
21- آخوند خراساني و مشروطيت
مجله!:افق حوزه-1387ش
مقاله اي از حقير كه در يكصدمين سالگرد رحلت آخوند خراساني-بنابر مبناي قمري- يعني در ذي حجه 1429 قمري در هفته نامه افق حوزه چاپ شده و مسئولين هفته نامه تصرفاتي عمدتا حذفي در آن نموده اند چنانكه همين بلا بر سر برخي ديگر از نوشته هاي چاپ شده بنده آمده است.درباره حسن يا قبح مقاله فوق بنده اظهار نظري نمي كنم چون به قول معروف كسي به ماست خود، صفت ترشي را حمل نمي كند و عين الرضا عن كل عيب كليله.متن مقاله هم در سايت افق حوزه و هم در همين سايت كنگره قابل دسترسي است.
پايان قسمت اول-