آخوند خراساني يكي از مراجع و علماي اسلام كه به درستي مي توان از آن به عنوان رهبر معنوي انقلاب مشروطه ياد كرد، عملكرد و سيره سياسي مناسبي از خود در عرصه عمل به جاي گذاشت؛ سيره اي كه يك پاي آن در آموزه هاي ديني و پاي ديگرش در مناسبات سياسي روز بود. ايشان در اين عرصه، كارنامه اي از خود به جاي گذاشت كه در ميان صفحات تاريخ، از درخشندگي خاصي برخوردار است.
از جمله اين سيره، نحوه برخورد و عملكرد ايشان با «مخالفان» خود است. مقال و نوشتار حاضر در صدد است تا به بيان نحوه برخورد و عملكرد اين عالم بزرگوار با طيف مخالف خود بپردازد. آخوند خراساني در مبارزه براي پيشبرد انقلاب مشروطه، از هيچ گونه كوششي مضايقه نداشت و بالاخره نيز بر اثر فشارهاي روحي وارده در اين راه، به مرگ ناگهاني درگذشت. با اين همه، نسبت به مخالفان خود و كساني كه در ميدان مبارزه در صف مقابل او قرار داشتند، حداكثر اغماض و حتي محبت و احترام را معمول مي‌داشت. در اين نوشتار، به جهت اختصار و نمونه، به گوشه اي از اين برخوردها اشاره خواهد شد.
واژگان كليدي:آخوند خراساني، برخورد با مخالف، سيره عملي، مشروطه.