مدل پژوهشي آخوند خراساني در مباحث‌‌ اصولي و فقهي كارگشا است

به گزارش خبرنگار خبرگزاري رسا در مشهد، حجت الاسلام والمسلمين عليدوست، مدرس خارج فقه و اصول حوزه علميه، در همايش نكوداشت يكصدمين سال ارتحال آخوند خاساني كه با موضوع بررسي مباني، روش اجتهادي و انديشه هاي سياسي آخوند خراساني در دفتر تبليغات استان خراسان رضوي برگزار شد، گفت: بدون ترديد مرحوم آخوند خراساني از موفق ترين عالمان تاريخ اسلام در تدريس و شاگرد پروروي است.
وي ادامه داد: ميرزا محمد فيض در اين خصوص مي نويسد «شبي شاگردان آخوند را شمرديم و مشاهده كرديم كه هزار و هفتصد نفر در جلسه درس ايشان شركت مي كردند، البته اين گونه نبود افرادي كه شركت مي كنند همه سياهي لشكر باشند و از نظر كيفيت نمونه اي نداشتند.
مدرس خارج فقه و اصول حوزه علميه با بيان اين كه آخوند خراساني در پژوهش شخصيت برجسته اي بود، بيان كرد: براي پي بردن به شخصيت پژوهشي آخوند خراساني كافي است كتاب هاي آخوند خراساني را با ساير كتاب هاي مشابه مقايسه كنيم. آخوند خراساني حاشيه‌اي بر مكاسب دارد و ما هنگامي كه كفايه را با كتابي همانند رسائل مقايسه مي كنيم، مشاهده تفاوتي مي شويم و آن سرگرداني در رسائل است، كه در كافيه وجود ندارد.
وي ادامه داد: اگر مدل پژوهشي آخوند خراساني از سوي ديگران دنبال مي شد، ما در بحث پژوهش هاي اصولي و فقهي موفق‌‌تر بوديم، بدين جهت است كه كفايه الاصول آخوند خراساني بسيار برجسته است.
حجت الاسلام والمسلمين عليدوست با ذكر اين كه آخوند خراساني از نظر تعريف نظريه پردازي، نوآوري، نقد و مكتب، نمي توان او را صاحب مكتب مؤسس دانست، تصريح كرد: اين سخن بدين معنا است كه اصول مكتبي را تأسيس كرده و نه در فقه؛ اما نداشتن يك مكتب تأسيسي به اين معنا نيست كه وي صاحب نقد و نوآوري نبوده است. آخوند خراساني در بحث سخت‌گيري بر حجيت ظهور و نيز تحقق ظهور از استاد انديشمند خود فاصله مي‌گيرد و اين امر از برخوردها و رفتارهاي وي مشخص مي‌شود و اگر كسي در تحقق ظهور و يا باقيماندن ظهور سخت‌گير باشد در استنباط متفاوت است.
وي همچنين به برخي از تفكرات و انديشه‌هاي آخوند خراساني اشاره كرد‌ و بيان داشت: مرحوم آخوند خراساني بر قله دانش فقه و اصول ايستاده است و در روش تحقيق و پژوهش بسيار موفق، و در تدريس و شاگرد پروري بي نظير است؛ اما نقدهايي بر كار ايشان وارد است، بنابراين اگر بر كفايه مروري اجمالي داشته باشيم و اگر كفايه را تجسم توان آخوند خراساني بدانيم، در مي يابيم كه كفايه به دو انگيزه نام‌گذاري شده است، نخست اين كه همين مقدار كافي است، به عبارتي كفايت از نظر حجم گفت‌و‌گو و دوم كفايت از نظر مسائلي كه در اصول لازم است؛ از اين رو اصول تعريفي دارد و به معناي دانش منطق استنباط است و فرآيندي به ما مي دهد كه اگر آن را طي كنيم مي توانيم به نتايج ارزنده‌اي برسيم.
مدرس خارج فقه و اصول حوزه علميه اظهار داشت: آنچه كه در كفايه و اصول ديده مي شود وظيفه فهمنده، مجتهد و متكفل استنباط است، به عبارتي وظيفه فهمنده را بيان مي كند و هنگامي مجتهد در خدمت نصوص (قرآن و روايات) قرار مي گيرد از چه وسائلي استفاده كند.